Met welke app een "Second Brain" bouwen: Obsidian | Craft | Logseq

een evaluatie gebaseerd op eigen ervaringen

27 februari 2022

27 februari 2022

productiviteIT

Een Second Brain is gebaseerd op PKM, Personal Knowledge Management. Dit is een systeem om informatie te bewaren op een nieuwe manier, vergelijkbaar met de structuur van de hersenen: niet meer hiërarchisch in folders, maar als een ongeordende lijst notities die via interne links met elkaar verbonden zijn. Zo ontstaat een netwerk van notities waarin nieuwe kennis groeit.

Een PKM kan op steekkaarten gebouwd worden, Der Zettelkasten Niklas Luhmanns is daarvan een voorbeeld. Vandaag wordt een PKM veeleer digitaal gebouwd omdat de informatie die op ons afkomt, meestal ook digitaal is.

In deze blogpost worden de drie bekendste apps geëvalueerd die vandaag voor het bouwen van een digitaal PKM gebruikt worden. Deze blogpost is opgemaakt in één van de drie, Logseq; deze app is gebouwd op het systeem van outline (opsomming van korte punten met eventueel inspringende sub-punten). Het resultaat is gekopieerd uit de app en is slechts minimaal aangepast (interne links zijn verwijderd omdat die niet werken buiten de app).

Doelstellingen voor het gebruik van een PKM-app

  • hiërachische opslagstructuur van notities doorbreken (cf. Evernote)
  • network note-taking (met links, backlinks en tags)
  • dagelijkse informatie wordt op één plaats ingegeven en van daaruit via links en tags gekoppeld aan andere informatie die reeds bewaard is in het systeem
  • zo weinig mogelijk frictie in een intuïtieve interface, zonder teveel nerdy-toestanden
  • bruikbaar op desktop, tablet en smartphone
    • een webversie is een meerwaarde (omdat dan ook een Chromebook kan gebruikt worden) maar is geen vereiste
  • Markdown voor het opmaken van de teksten omdat dit een puur tekstformaat is en daardoor duurzaam in de tijd
  • aandacht voor privacy
  • geen vendor lock-in, soepele export moet de informatie kunnen ter beschikking stellen

Wat bieden de apps Obsidian, Craft en Logseq?

  • mogelijkheid om te vertrekken vanuit een Daily Journal om alle informatie van die dag in te geven
  • gebruik makend van backlinks waardoor automatisch de notitie waarnaar de link verwijst, "aangevuld" wordt
    • vb. vandaag telefonisch contact met [Telefoonmaatschappij] (dit is dan een link naar de Telefoonmaatschapij waardoor bij de backlinks van die Telefoonmaatschappij de datum van toevoeging verschijnt en de volledige lijn met de informatie)
    • hierdoor is het niet meer nodig om eerst de betreffende notitie op te zoeken en daar de informatie toe te voegen (de klassieke, hiërarchische manier van informatie bewaren)
  • gebruik makend van tags om informatie te bundelen onder een aantal topics
  • Markdown om teksten op te maken in puur tekstformaat

Obsidian

  • eerste kennismaking met deze nieuwe generatie notitie-apps
  • het heeft een aantal versies geduurd eer de opbouw op een bruikbare manier werd gestructureerd
    • er zijn minstens drie grote versies gebouwd geweest, pas in de derde versie werd de magie van het Second Brain zichtbaar en is het duidelijk geworden dat deze manier om informatie te verwerken, een oplossing kan zijn om de overload aan informatie te beheersen
    • er is een tijdje geëxperimenteerd met de mogelijkheid Publish om een Digital Garden te delen met het publiek via Internet
      • dit experiment is vrij vlug stopgezet omdat er weinig meerwaarde in te vinden was
      • het was immers nodig om sommige persoonlijke informatie af te schermen van publicatie en dit vergt veel werk
      • het alternatief is om een vault aan te maken met enkel informatie die geschikt is voor publicatie, maar dan is er niet meer één centrale plaats waar alle informatie verzameld wordt
  • dankzij de vele Community Plugins kan de functionaliteit van deze app verregaand uitgebreid worden; belangrijkste plugins : Calendar en Dataview
  • is heel erg nerdy en heeft daardoor de neiging, net zoals Notion , om af te leiden van de kerntaak, namelijk network note-taking ; er kruipt teveel tijd in het bestuderen van de vele extra mogelijkheden die via plug-ins kunnen toegevoegd worden aan Obsidian
  • de interface is ruw en wat ouderwets, sommigen zullen ervan houden omdat de content belangrijker is dan de interface
  • pluspunten
    • gratis
    • lokale Markdown bestanden in pure vorm
    • actieve community
    • veel plugins om extra functionaliteit te integreren in de app
    • kan geautomatiseerd worden dankzij de Obsidian URI , een API die enkel lokaal werkt op de eigen computer
  • minpunten
    • vaak te nerdy, er is nogal wat tijd nodig om de plugins te bestuderen en te implementeren
    • daardoor verdwijnt heel wat functionaliteit op het niveau van de pure Markdown waardoor min of meer een vendor lock-in ontstaat
    • is niet gecentreerd rond Daily Note (hiervoor zijn de plug-ins Calendar en Periodic Notes nodig)

Craft

  • kan gebruikt worden als outliner maar de blocks kunnen niet inzoomen of collapsen
  • hoeft niet uitgebreid te worden met plugins omdat de user interface alle elementen bevat die nodig zijn
  • pluspunten
    • aantrekkelijke user interface - bijzonder goed doordacht en gebruiksvriendelijk
    • document in document zorgt voor een eenvoudige en overzichtelijke structuur die toch nog exporteerbaar is via Markdown (alle content van een subdocument wordt dan beschouwd alsof het ingetypt was in het hoofddocument, tijdens de export versmelt het sub-document dus met het hoofddocument)
    • Markdown die onzichtbaar wordt in het document en tijdens het typen omgezet wordt in rich text
    • erg geschikt voor lange teksten
    • kan via Apple Shortcuts geautomatiseerd worden
  • minpunten
    • niet gratis, kostprijs = 45 EUR / jaar subscription
    • content wordt bewaard in een database bij Craft
    • geen individuele Markdown-bestanden beschikbaar op de eigen harde schijf (er is wel export mogelijk)
    • kan niet als een echte outliner gebruikt worden (geen zoom, geen collapse)

Logseq

  • dit is een excellente outliner
  • de functie Daily Journal is hier op de sterkste manier ingebouwd
  • de info die via backlinks zichtbaar wordt, is duidelijk en in een goed leesbare vorm gepresenteerd, alsof de info zelf ter plekke was ingevoerd
  • pluspunten
    • gratis open source
    • Markdown in individuele bestanden op de eigen harde schijf (kan een Cloud sync zijn, vb. iCloud) -- maar die zien er in Markdown nogal droogjes uit wegens de outline-structuur
    • deze app staat op de eerste plaats wanneer de focus ligt op enkel info invoeren in het Daily Journal waarbij de informatie automatisch gestructureerd wordt door het gebruik van backlinks
  • minpunten
    • er is geen mobiele app (momenteel in beta)
    • het pure Markdown-formaat zoals bewaard op de lokale harde schijf, is minder goed leesbaar
    • niet geschikt voor langere teksten
    • erg nerdy wanneer de mogelijkheden uitgebreid worden via bvb. queries voor task management

EINDCONCLUSIE = CRAFT

  • omwille van erg aantrekkelijke user interface zonder frictie, intuïtief
  • ontwikkeling is mobile first, beste app van de drie voor iPad en zelfs iPhone
  • Calendar met Daily Journal is in de kern ingebouwd en is evenwaardig aan de lijst met Documents
  • geen nerdy-toestanden, werkt out-of-the-box
  • voldoet aan alle criteria voor het bouwen van een PKM
  • export mogelijk om het Master Journal te updaten

Indien het criterium zou zijn dat de bestanden zo dicht mogelijk bij Markdown moeten blijven, dan zou Obsidian de beste keuze zijn.

Indien het belangrijkste criterium zou zijn dat alle informatie kan vertrekken vanuit de Daily Note, dan zou Logseq de beste keuze zijn.

Indien het belangrijkste criterium is om met zo weinig mogelijk frictie in de dagelijkse workflows te zorgen voor een snelle verwerking van binnenkomende informatie, om die nadien op een efficiënte manier te kunnen terugvinden, herbruiken, aanvullen en verrijken, dan is Craft de beste keuze.

een schermafdruk van de kladversie van dit artikel, bewaard in mijn PKM in Craft



schrijf een reactie op dit bericht