Introductie

Er is aan de overkant een lamp verschenen. Iets boven ooghoogte, wat dus wil zeggen dat het geen schip in de zee is. Overdag is er op die plaats een Andalusische heuvel te zien, op het topje staat een zendmast. Maar 's nachts is die heuvel onzichtbaar. Het is niet zeker dat die er nog is. Misschien was het overdag wel een illusie die als een fata morgana wat gras weerspiegelt van lager gelegen weiden. We zijn niet zeker dat die heuvel er nog is, als we hem niet zien. Zelfs wanneer we de heuvel wel zien, zijn we niet zeker dat ons netvlies perfect opvangt wat zich daar echt bevindt.

Vandaag is alvast één terreinwagen met twee vrijwilligers langs de zanderige paden naar de top gereden. Ik zag ze naar beneden duiken achter de heuvel. Naar verluidt zijn de twee mannen nog niet teruggekeerd. De lokale kustwacht durft geen zoekactie beginnen met de helikopter want er is een verstoring van het magnetisme waargenomen rondom de heuvel waarvan we niet zeker zijn of die er nog is.

Intussen lezen we op lokale websites dat er een inval gebeurd is in het Comisario Independiente de Hacienda de Andalucía (het Andalusische Onafhankelijk Commissariaat voor Onroerende Voorheffingen). Daar hebben dienstmeisjes foto's gemaakt van geheime documenten en ze hebben die bezorgd aan de Fiesta Espiritual, een populistische partij die nog niet deelgenomen heeft aan de Spaanse verkiezingen maar die vandaag bij verkiezingen 27% van de stemmen zou behalen, na de schandalen in Navarra en Catalonië.

Op de Spaanse televisie is vanavond in de drie bekendste duidingsprogramma's enkel gediscussieerd over de dienstmeisjes, waarom ze daar in dienst waren, wie hen aangenomen heeft, wat hun taken waren en of hun aanwerving volgens wettelijke normen is gebeurd. Geen woord over De Lamp, niets over de twee verdwenen mannen; men zou verwachten dat reporters zich afvragen waarom er een storing is van het magnetisch aardveld waardoor de helikopters daar niet durven vliegen. Maar de hoge bazen van de Spaanse televisie hebben orders gekregen van de directie van het Comisario Independiente de Hacienda de Andalucía. Niemand kent de namen van het directiecomité van dit "Comisario", het valt onder de Seguridad Nacional (Nationale Veiligheid).

Het nieuws van De Lamp is ordinair en afgezaagd, we horen dagelijks tientallen van dergelijke berichten. In de meeste gevallen vindt men geen verklaring voor de waargenomen feiten en wordt het dossier gesloten. Dat is een traditie in Spanje. Onoplosbare zaken moeten niet voor eeuwig blijven wegen op de toekomstige generaties. Deze mentaliteit zit diep in de Spaanse cultuur waar opgewektheid een hoge waarde is. Er is zelfs een spreekwoord dat dit beeldrijk uitdrukt:

Perdiste tu pin, compra uno nuevo

Vrij vertaald: Als je een speld kwijt bent, koop dan een nieuwe. In meer noordelijke landen wordt dit: zoek de speld in de hooiberg (en daaruit vloeit voort: blijf eeuwig zoeken tot je ze gevonden hebt of je gaat naar de verdoemenis).

Het is een bericht dat samen met veel ander nietszeggend nieuws wegvloeit naar de vergetelheid, maar er is één detail dat mijn aandacht getrokken heeft. In de nieuwsberichten heb ik daarover niets gelezen, misschien hebben ze het niet opgemerkt, misschien hebben ze het geklasseerd als ultra secreto (top secret).

De airco en de cigales

Het is niet mogelijk dat De Lamp in de verte, net boven de horizon, aangesloten is op hetzelfde stroomnet als de unit voor airconditioning die de buren van het meest nabije appartement onlangs hebben gemonteerd aan de achterkant van hun appartement dat zich ook op de bovenste verdieping bevindt. Het is het nieuwste type airco met stille schroef. Die bromt niet meer en maakt geen bonkende geluiden bij het aanslaan; die zoemt stilletjes als regen die op de bladeren valt van de palmboom die net tussen de twee appartementsgebouwen staat, een wat sissend watervalgeluid.

Tot driemaal toe heb ik kunnen vaststellen dat De Lamp in een fractie van een seconde even heeft geflitst, niet zo sterk dat de omgeving verlicht was, maar zoals iemand die daar ter plekke een foto zou maken met een flitslicht. Op hetzelfde moment heb ik telkens het gezoem van de airco horen haperen, alsof iemand zich verslikt, ook in een fractie van een seconde, tegelijkertijd. Bijna onhoorbaar. Behalve vanop de plek waar ik nu zit. Het is nu al een uur geleden, voorlopig gebeurt er niets meer. De drie haperingen volgden elkaar op in een tijdspanne van ongeveer vijf minuten. Daarna is de lamp blijven branden alsof er niets gebeurd is.

Bovendien is het na de eerste flits en hapering plots heel stil geworden. Alle cigales zijn gestopt met zingen. Sinds die eerste flits heb geen enkele cigales meer gehoord. Alsof ze allemaal dood zijn. Gisteren was er nog één op ongelukkige wijze in het appartement binnengevlogen. Die beesten zijn ongeveer drie centimeter groot, zien eruit als een reusachtige vlieg met onhandig grote vleugels waarmee ze wel kunnen vliegen maar nauwelijks kunnen sturen. Tussen twee vliegenmeppers heb ik dat beest opgepakt en het maakte een krijsend geluid, ik schrok me een bult. Maar nu hoor ik geen enkele cigales meer zingen.

Moet ik dit melden aan de Spaanse autoriteiten?

15 augustus: het feest van de Maagden

In de straten van alle Spaanse steden mogen jonge meisjes in witte, lange kleedjes vooraan in de stoet lopen waar achteraan ergens een bejaarde, half kreupele pastoor en wat acolieten gebukt gaan onder een gedrocht van een draagstel waarop een wankelende madonna in blauw kleed met gouden sterren versierd en wat scheefgezakt aureool, klaarstaat om naar beneden te vallen.

De voorbereidingen dit jaar verlopen wat stroef. Corona. Nochtans zijn de reglementen duidelijk: er moeten twaalf jonge maagden gevonden worden die bereid zijn op blote voetjes de hele tocht uit te wandelen, anders mag madam Madonna op haar stoffige zolder boven de sacristie blijven staan tot volgend jaar. Daarom zijn enkele vrome, mannelijke vrijwilligers op stap gegaan om twaalf maagden te zoeken. Ik zag vandaag drie van die mannen te voet naar het appartement komen, stapje voor stapje langs de steile baan tot op de top van de heuvel waar het appartementsgebouw staat. Het was al laat in de avond, ze ademden zwaar en praatten niet met elkaar. Tot één van de mannen vrij heftig met gestrekte arm wees naar De Lamp, toen wel nog zichtbaar bovenop de heuvel die in het schemerende duister bezig was te verdwijnen. De twee andere namen onmiddellijk hun telefoon en begonnen in een Spaanse furie in een diep Andalusische dialect een heftig gesprek met iemand aan de andere kant van de lijn die blijkbaar een belangrijke maatschappelijke positie bekleedt, dat kon ik afleiden aan hun intonatie.

Vijf minuten later hebben ze zich omgedraaid en ze zijn als Duracell-konijntjes naar beneden gestapt - gelopen - bijna vallend en opstaand - strompelend maar bijzonder vastberaden.

Midden in de nacht vertrek ik naar De Lamp

Zilverpapier en een halve fles rode wijn. Dat zijn de ingrediënten die ik meegenomen heb in het kleine rugzakje toen ik vertrokken ben uit het appartement om zelf te gaan kijken naar De Lamp. 01:46 staat er op het scherm van mijn iPhone die ik uiteindelijk ook nog meegenomen heb.

Er zijn twee wegen die naar de top van de heuvel leiden; ik kies voor de gemakkelijkste, langs de baan eerst naar beneden en dan via een kleine zijweg terug omhoog klimmen naar de top van de heuvel. Als die heuvel er nog is tenminste, want dat had ik tijdens de afdaling nog niet kunnen verifiëren. Net wanneer ik beneden ben, valt mijn iPhone uit met de melding "lege batterij"; ik ben zeker dat die bij het vertrek nog op 61% stond, dat had ik gecontroleerd. De straatverlichting is pover en ik vind niet onmiddellijk de zijweg.

Aan een oudere vrouw die moeizaam de berg opslentert, vraag ik: "El camino a la cima de la colina por favor" (de weg naar de top van de heuvel aub). Ze wijst achter mijn rug een wilde struik aan met doornen en donkerroze bloemen. "Gracias" zeg ik, met wat twijfel in mijn stem.

De landweg die langs hier naar de top van de heuvel vertrekt, kan enkel door voetgangers gebruikt worden, maar om een onbekende reden zijn er de laatste tijd geen wandelaars meer naar de top van de heuvel vertrokken langs deze weg, waardoor de struiken naar hartelust de weg konden overwoekeren. Het leek ondoenbaar om me in het donker doorheen deze christusdoornen een weg te banen.

Daarom keer ik terug, opnieuw omhoog op de berg dus, tot ik een plekje vind waar ik een goed zicht heb op De Lamp. De heuvel kan ik nog steeds niet waarnemen, er is slechts donkerte en een zwart leeg gat onder de lamp in mijn gezichtsveld. Even had ik zin om een slok rode wijn te drinken, maar dat zou niet verstandig geweest zijn, ik had immers minstens een halve fles nodig, indien mijn vermoeden juist zou blijken.

Het antwoord: de negatie

Stil zitten staren in de nacht naar een lamp die lijkt te zweven boven de zee, het is één van de meest indrukwekkende ervaringen die existentieel tot de bodem van het mens-zijn doordringen. Wie nooit stil heeft zitten staren naar een lamp die lijkt te zweven boven de zee, die kan niet begrijpen wat ons einddoel is en waarom we telkens weer opnieuw vragen stellen over dit einddoel. Ik weet niet hoe laat het was, maar vermoedelijk heb ik daar een uur gezeten, zonder moe te worden, starend naar De Lamp. Ineens wist ik het. Met grote zekerheid.

Geïnspireerd door het perfectionisme dat Japanse grootmeesters in Hitei nastreven bij het ontwerpen van de meest perfecte papiersoort die ooit door mensenhanden is gemaakt, het Tomoë River papier, had ik me een tijdje geleden al verdiept in de achterliggende filosofie en levensvisie van deze Japanse grootmeesters. Zij beperken zich tot één einddoel, in dit geval het perfecte papier ontwerpen. Alle externe omstandigheden die op hen afkomen, negeren zij. Zij zijn dan ook de grootmeesters van Hitei, de negatie, in het Japans 否定.

Zij hebben een eenvoudige oplossing voor alles wat onbegrijpelijk is in deze wereld, uitgedrukt op een typisch Japanse manier met symbolische beelden.

Zet een bril op, wikkel de glazen in ongekreukt zilverpapier en kijk dan recht voor je uit. Wat je dan ziet, is de echte wereld. Je kijkt dan in een spiegel naar binnen en niet meer naar buiten. Kijk zo naar de wereld rondom jou, ook zonder de bril, met open ogen, zonder zilverpapier. De Lamp zal verdwenen zijn. Het probleem van de heuvel zal opgelost zijn.

En drink dan een glas rode wijn. En nadien nog een glas. 否定.

---